“Lột xác” cho hành trình mới

Quốc gia nào cũng cần những tập đoàn kinh tế, những doanh nghiệp nhà nước (DNNN) tầm vóc giữ vị trí then chốt! Thế nên, trong tiến trình hội nhập toàn cầu, dù độ mở đến đâu, vai trò của DNNN vẫn luôn được Đảng, QH, Chính phủ đặt đúng vị trí. Rất nhiều văn bản, nghị quyết đã thể hiện những chỉ đạo xuyên suốt từ vĩ mô luôn coi DNNN là “trụ cột, đầu tàu” của nền kinh tế. Và Nghị quyết Hội nghị lần thứ 5 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng vừa ban hành như một thông điệp, thêm lần nữa khẳng định cách nhìn của đất nước với các DNNN.

Các ngành doanh nghiệp nhà nước tham gia

Nhưng trong những năm qua, các DNNN như tự cho mình là “con cưng” của nền kinh tế, nên quản lý điều hành doanh nghiệp lộ ra nhiều yếu kém, hiệu quả kinh doanh không xứng với những gì đất nước kỳ vọng. Điểm yếu của các DNNN là kỹ năng quản trị doanh nghiệp, tài chính, nguồn lực, công nghệ… chưa theo kịp thời cuộc. Mổ xẻ tận gan ruột thực trạng các tập đoàn kinh tế, các DNNN, thì sự yếu kém còn là ở bộ máy cồng kềnh, ở việc chọn người đứng đầu nhiều doanh nghiệp chưa xứng với tầm trọng trách được giao. Hãy nhìn xem trong cả loạt DNNN, bao nhiêu doanh nghiệp làm ăn hiệu quả? Hãy nhìn xem cái yếu trong các DNNN hiện nay là gì? Vì sao hiệu quả đồng vốn chưa cao? Vì sao được hưởng nhiều ưu đãi về đất đai, về vốn vay mà sức cạnh tranh của các DNNN vẫn yếu, chưa vượt được lên?

DNNN không thể yếu kém, ì ạch, không thể sản xuất, kinh doanh thua lỗ, bởi làm ăn non kém, sao xứng với vị trí then chốt của kinh tế quốc gia! Nghị quyết của Đảng vừa ban hành đã chỉ rõ: Phải hoàn thiện cơ chế thị trường định hướng XHCN! Rõ ràng cần có nhận thức mới về cơ chế thị trường hiện đại, về hội nhập. Rõ ràng hệ thống pháp luật, cơ chế, chính sách phải ngày càng hoàn thiện và phù hợp với thông lệ quốc tế. Trong môi trường kinh doanh mới, các DNNN không thể cứ giữ tư duy, cách làm xưa cũ được. Đã đến lúc Nhà nước phải tính đến việc chỉ giữ lại những doanh nghiệp cần nắm giữ, còn lại trả về cho tư nhân.

Vấn đề đặt ra là Nhà nước sẽ quản lý các doanh nghiệp được giữ lại ấy thế nào cho hiệu quả? Tình trạng quen bấu víu vào “bầu sữa” ngân sách, vào đất đai nhà nước trao cho để hưởng lợi, vụ lợi trong các dự án chỉ định thầu, mua sắm thiết bị máy móc không chuẩn chỉ... sẽ không còn đất sống nữa. Cơ chế thị trường hội nhập, các doanh nghiệp đều phải cạnh tranh lành mạnh trên cùng một sân chơi! Vậy 103 DNNN nhà nước nắm giữ không thể không tự “lột xác”, đổi mới mình nếu muốn tham dự “cuộc chơi”.

Cấu trúc lại DNNN, đi mạnh vào cổ phần hóa, thoái vốn nhà nước là không thể khác. Hãy để cơ chế thị trường định đoạt số phận những doanh nghiệp mà Nhà nước không cần bỏ vốn, không cần phải nắm giữ. Nhưng đã nhìn thấy rào cản từ các bộ, ngành quản lý các doanh nghiệp lớn dưới quyền. Hãy nhìn về việc cổ phần hóa, tình trạng định giá tài sản, đất đai quá thấp dẫn đến nguy cơ rơi vào tay cá nhân,  lọt vào “nhóm lợi ích”. Điều này chắc hẳn cơ quan chức năng không thể không biết.

Thế nên, hoàn thiện thể chế, phát triển đồng bộ các yếu tố thị trường, dứt khoát phải được thực hiện nhất quán trong hành lang pháp lý của Luật Doanh nghiệp, Luật Đầu tư và tinh thần chỉ đạo của Đảng để các loại hình doanh nghiệp dù của Nhà nước, nước ngoài hay tư nhân đều có cơ hội thể hiện năng lực, tầm nhìn và khát vọng trên một sân chơi bình đẳng.

DNNN có giữ được vị trí nòng cốt, then chốt hay không, doanh nghiệp tư nhân có trở thành động lực của kinh tế quốc gia hay không đều phụ thuộc vào tầm nhìn chiến lược của từng đơn vị. Đó là thước đo tư duy, năng lực điều hành, sức mạnh cạnh tranh của người đứng đầu doanh nghiệp. Chọn người đứng đầu DNNN thế nào cho xứng tầm để trao trọng trách là mấu chốt để xây dựng doanh nghiệp then chốt. Người đứng đầu doanh nghiệp phải quyết liệt “lột xác” trong điều hành sản xuất, kinh doanh mới có thể đảm đương được trách nhiệm đất nước trao cho!

Đăng Quang

http://www.daibieunhandan.vn/default.aspx?tabid=75&NewsId=391241