Mỹ bị loại khỏi top 10 nền kinh tế sáng tạo nhất thế giới, Việt Nam không lọt top 50

"Nhà Xanh" vẫn vững vàng ngôi vương trong khi "Nhà Trắng thất thủ". Theo Chỉ số Sáng tạo Bloomberg 2018, lần đầu tiên trong 6 năm trở lại đây, Mỹ không còn nằm trong danh sách 10 quốc gia sáng tạo nhất thế giới. Hàn Quốc và Thụy Điển lần lượt đứng hạng 1 và 2.

Chỉ số này chấm điểm các quốc gia dựa trên 7 tiêu chí, trong đó có ngân sách cho nghiên cứu và phát triển và sự tập trung của các công ty nhà nước công nghệ cao.

Bản đồ thứ hạng 10 nền kinh tế sáng tạo nhất thế giới.

Mỹ từ vị trí thứ 9 bị rơi xuống thứ 11 do bị sụt giảm 8 điểm trong hạng mục hiệu quả giáo dục sau trung học cơ sở hoặc sau đại học, gồm có số sinh viên mới tốt nghiệp trong lĩnh vực khoa học và kỹ thuật gia nhập lực lượng lao động. Sản xuất giá trị gia tăng cũng giảm. Những cải thiện trong điểm số năng suất lao động vẫn không thể bù đắp cho số điểm bị mất.

Ông Robert D. Atkinson, Chủ tịch Quỹ Đổi mới và Công nghệ Thông tin ở Washington D.C cho biết: “Tôi không thấy bằng chứng nào chứng minh xu hướng này sẽ không tiếp tục. Các quốc gia khác đã nhanh chóng phản ứng bằng những chính sách đổi mới thông minh, với nguồn tài trợ dồi dào như những ưu đãi về thuế cho các hoạt động nghiên cứu và phát triển (R&D), có nhiều quỹ tài trợ của chính phủ hơn và cũng có nhiều quỹ tài trợ cho các sáng kiến thương mại hóa công nghệ”.

Singapore đã xuất sắc vượt qua ba nền kinh tế hùng mạnh của Châu Âu là Đức, Thụy Sĩ và Phần Lan để xếp hạng 3. Giáo sư Yeo Kiat Seng, người đang nắm giữ 38 bằng sáng chế, Phó Giám đốc Đại học Công nghệ và Thiết kế Singapore khi đề cập đến khoa học, công nghệ, kỹ thuật và toán học (STEM) cho hay: “Singapore luôn chú trọng vào giáo dục cộng đồng, đặc biệt trong các lĩnh vực STEM. Chính phủ luôn dành cam kết ổn định tài trợ cho các hoạt động R&D và đổi mới”.

Hệ sinh thái Nhà cung cấp

Hàn Quốc tiếp tục giữ vững ngôi vị quán quân trong năm thứ năm liên tiếp. Một trong những chaebol của nước này, Công ty Điện tử Samsung, công ty có giá trị nhất quốc gia, đã nhận được rất nhiều bằng sáng chế của Mỹ trong những năm 2000 so với bất kỳ công ty nào, ngoại trừ Tập đoàn Máy móc Kinh doanh Quốc tế (IBM). Các sản phẩm bán dẫn, điện thoại thông minh và các thiết bị phương tiện kỹ thuật số đã sản sinh ra một hệ sinh thái các nhà cung cấp và đối tác Hàn Quốc tương tự như những gì Nhật Bản phát triển với Sony và Toyota.

Trung Quốc tăng hai bậc lên vị trí thứ 19 nhờ tỷ lệ cao sinh viên tốt nghiệp trong lĩnh vực khoa học và kỹ thuật trong lực lượng lao động và số lượng sáng chế của các nhà sáng tạo như Công ty Công nghệ Huawei.

Ông Prinn Panitchpakdi, người đứng đầu CLSA Thái Lan, một công ty môi giới và đầu tư tầm cỡ châu lục nhận định: “Một đặc điểm phổ biến của Mỹ, Hàn Quốc và Trung Quốc là mọi người chấp nhận thất bại như là một phần tất yếu của quá trình sáng tạo. Sự đổi mới chậm lại ở các quốc gia với văn hóa nhấn mạnh vào việc tránh rủi ro và đối với họ R&D là chi phí mà không phải sự đầu tư. Đó cũng là kiểu suy nghĩ chết người của Thái Lan”. Xứ sở chùa vàng cũng bị giảm một bậc so với năm trước, về đích với thứ hạng 45.

Các quốc gia đứng đầu

Nhật Bản, một trong ba quốc gia Châu Á nằm trong top 10 đã tăng lên 1 bậc, xếp thứ 6. Pháp nhảy từ vị trí 11 lên thứ 9 và nằm trong top 10 cùng năm nền kinh tế Châu Âu khác. Israel chốt danh sách ở vị trí thứ 10 và là nước duy nhất đánh bại Hàn Quốc ở hạng mục R&D.

Nam Phi và Iran đã trở lại top 50 kể từ năm 2014. Thổ Nhĩ Kỳ là một trong những nước thăng hạng lớn nhất, tăng 4 hạng và xếp ở vị trí thứ 33 vì những cải tiến hiệu quả giáo dục đại học, năng suất lao động và hai hạng mục khác.

Người thua cuộc lớn nhất là New Zealand và Ukraine, mỗi nước đều giảm 4 bậc. Cách tính hiệu suất lao động ảnh hưởng đến điểm số của New Zealand trong khi Ukraine bị xuống hạng do xếp hạng hiệu quả giáo dục đại học thấp hơn.

Những thay đổi trong danh sách năm nay nhìn chung ít kịch tính hơn so với năm trước khi Nga bị giảm 14 điểm sau các biện pháp trừng phạt liên quan đến Ukraine và sự sụt giảm giá năng lượng. Năm nay, Nga đã tăng 1 hạng và về đích với vị trí 25. Việt Nam không lọt top 50.

Chỉ số Sáng tạo 2018 Bloomberg.

Nguyễn Minh Hiếu dịch

Nguồn: Bloomberg